Van 't Hoff de Hannekemaaiers

Hoe Duitse Niels een poepekrús kreeg

JITSKE VEENSTRA

Bakkeveen – Het poepekrús aan de Duerswaldmerwei in Bakkeveen wordt opgeknapt. Het monument - dat een eerbetoon is aan een vermoorde Duitse hannekemaaier ( poep) –krijgt een facelift van 6.500 euro. Dit tot grote vreugde van Willem Dolstra van de commissie hannekemaaiers Wandelpad in Bakkeveen. Nu kan het poepekrús tenminste met goed fatsoen dienen als start- of eindpunt van een nieuwe kuiertocht: de driedaagse hannekemaaierswandeltocht.

Hannekemaaiers – hanneke is een afgeleide van Johannes, wat vroeger een gebruikelijke benaming voor boerenarbeider was - waren als het ware de eerste gastarbeiders die Nederland kende. Tussen 1600 en 1900 kwamen uit het armoedige Duitse Nedersaksen arbeiders naar mid-Fryslân om de boeren in de Greidhoeke te helpen met het grasmaaien. Iedere hannekemaaier nam zijn eigen zeis mee. Na de hooioogst keerden ze weer te voet huiswaarts.

Alle hannekemaaiers verzamelden zich in Bakkeveen bij de poepedobbe om gezamenlijk de honderd kilometer lange reis via het Groninger Boertange terug naar Duitsland te ondernemen. ,,Het verhaal gaat dat hannekemaaiers nogal stonken’’, vertelt Dolstra. ,,Bij de dobbe wasten ze zich voordat ze de reis ondernamen.’’

Struikrovers

De reis terug naar huis was niet zonder risico. De arbeiders hadden immers hun loon op zak, en waren een gewilde prooi van struikrovers. Het poepekrús in Bakkeveen herinnert aan een van deze overvallen. De jonge Niels uit Nedersaksen werd hier beroofd van zijn geld en daarna vermoord. Omwonenden maakten voor hem in de berm een graf in de vorm van een kruis. Ieder jaar werd hier nieuw witzand ingelegd.

Later heeft de gemeente Opsterland het onderhoud van het poepekrús overgenomen. Het zand werd vervangen door stenen. De laatste jaren raakte het onderhoud een beetje in de slop, weet Dolstra. Onkruid groeit lukraak en bij hevige regenval laten de stenen los. ,,Daarom hebben we gevraagd of Opsterland wat geld wil steken in het opknappen.’’ De fundering wordt onder meer verbeterd, er komt een informatiepaneel en misschien nog wel een picknickbankje.In het dorp komen er ANWB-wegwijsborden voor het poepekrús.

Wandeltocht

Dolstra wil het poepekrús volgend jaar als start- of eindpunt laten fungeren van een driedaags wandelevenement. ,,De wandelvereniging Te Voet is bezig met het uitzetten van een wandelpad langs de route van de hannekemaaiers en lapkepoepen. ,,Onze commissie wil een eenmalig wandeltocht over drie dagen organiseren. De route gaat dan van Bakkeveen naar het poepekrús in Neurhede, net over de Duitse grens. Of andersom natuurlijk, dat mag de wandelaar zelf bepalen.

Het poepekrús in Duitsland is een gedenksteen voor een onbekende hannekemaaier die op weg terug was naar Duitsland. ,,Hij verdronk echter in het moeras’’, aldus Dolstra. ,,Van het geld dat hij verdiend had, hebben de overige hannekemaaiers een kruis gemaakt. Later is hier een gedenksteen voor in plaats gekomen.’’

Lapkepoepen

Anno 2002 is nog altijd de (indirecte) erfenis van de hannekemaaiers aanwezig in Fryslân en Nederland. ,,Na de hannekemaaiers kwamen al gauw de handelslieden vanuit Duitsland hier naartoe’’, weet Dolstra. ,,Dat waren mensen die het maaien allemaal leuk en aardig vonden maar liever hun geld verdienden met handel. Zij volgden de sporen van de hannekemaaiers met bijvoorbeeld lappen stof om hier aan de man te brengen. ,,Die mensen werden ook wel lapkepoepen genoemd.’’

Winkels als Vroom en Dreesmann en Schweigman zijn nazaten van de lapkepoepen . Maar ook de supermarkt Poiesz is ontstaan uit Duitse poepen die hier hun waren verkochten.
Link naar meer Hannekemaaiers informatie